Metseltekens op Kastelen
Muiderslot
Bekend op dit kasteel zijn de mooie ruitvormige metselpatronen in de noordertoren. Deze lijken vooral decoratief. Daarnaast zien we drie tekens op de noord-oostgevel (harten of ruiten?) Zijn deze ruiten decoratief of toch ook bezwerend bedoeld?
De ruiten op de binnenplaats zijn, evenals de patronen van de noordertoren, als decoratief beschreven in een rapport van Jan Kamphuis (Rijksgebouwendienst).
Helemaal bovenin zit nog een kruis. De bovenste helft is bij een restauratie verdwenen, te zien aan de andersgekleurde bakstenen.
Dit eenzame teken lijkt weinig decoratieve waarde te hebben. Het lijkt dus meer een bezwerend / spiritueel symbool? Hooggeplaatst, moeilijk zichtbaar voor mensen maar een goede plek om boze krachten te weren.
Kasteel De Haar
Van het kasteel de Haar is bekend dat architect Cuypers het in de 19e eeuw zo sterk verbouwde dat er weinig middeleeuws metselwerk (zichtbaar) overbleef. Toch is er in de westhoek minimaal een maalkruis te vinden. Het overige metselwerk in deze muur is zo fragmentarisch dat het moeilijk vast te stellen is of er nog meer tekens in staan.
Huis Bergh
‘s Heerenberg, Gelderland.
Links van de huidige poort van het kasteel (maar rechts van de oorspronkelijke poort) zijn twee ruiten en een maalkruis te zien. Er zijn restanten van meer tekens zichtbaar.
Ook op de voorburcht van Huis Bergh is een metselteken te vinden. Een ruit juist onder de dakrand. Vlak onder de dakrand en naast de poort zijn plekken waar op veel kastelen / huizen de metseltekens aan te treffen zijn.
Kasteel Westhove
Domburg, Zeeland.
Aan de westzijde, naast de hoektoren staan drie ruitvormen onder elkaar. Een eenheid van drie ruiten treffen we op wel meer kastelen aan. (o.a. Huis Dever) Ook op de westertoren van de voorburcht tenminste een ruit.
Kasteel Helmond
Helmond, Noord-Brabant.
Bovenin de ronde hoektoren rechts van de ingang zijn twee grote kruizen te zien. De kruizen hebben een horizontaal dwarsbalkje met aan de uiteinden een knik omhoog. Dit deel van de toren stamt uit de 16e eeuw.
Deze kruizen worden veel in verband gebracht met de regionale rechtspraak waarin de kasteelheren een rol vervulde. Het is een interessant metselteken dat veel vragen oproept. Waarom staan er twee grote kruizen naast elkaar? Verwijzen de dwarsbalkjes in de kruizen naar de Vuurslag (afbeelding), het heraldisch symbool van Bourgondie??
Kasteel Wijchen
Wijchen, Gelderland.
Het kasteel in Wijchen heeft een mooi metselteken van een ruit met (waarschijnlijk) een kruis erboven. Het lijkt op een calvariekruis.
Het is onduidelijk hoe oud dit teken is. Het huidige kasteel werd rond 1600 gebouwd op de fundamenten van een 14e-eeuwse voorganger. Maar juist de muur naast de poort schijnt een laatste restant van het 14e-eeuwse zaalgebouw te zijn.
Woerden
Het kasteel van Woerden werd gebouwd aan het begin van de 15e eeuw. Naast de poort, en vrij hoog op de binnenplaats zijn verschillende losse ruiten te vinden. Uit welke periode dit muurwerk precies is, is mij niet bekend.
