Getekende plattegrond van Haarlem anno 1450. Een reconstructie van de stad zoals deze er in de 15e eeuw uit kan hebben gezien. Deze plattegrond is gemaakt in 2019 door Marius Bruijn, Tessel Dekker en Frank Petiet.

Ter gelegenheid van de ‘Verjaardag van Haarlem’ is een luxe gelimiteerde uitgave van de handgetekende plattegrond Haarlem in de Middeleeuwen verschenen. Deze uitgaven van 15 exemplaren is in Haarlem gedrukt op hoge kwaliteit verge-papier en in passe-partout verkrijgbaar op aanvraag.

Het eerste exemplaar van de luxe kaart werd op het stadhuis in ontvangst genomen door Burgemeester Jos Wienen

De ‘nieuwste oudste kaart’ van Haarlem is nu verkrijgbaar als stadswandeling, als poster en als luxe grote wandkaart (luxe kaart alleen bij Boekhandel de Vries).

De kaart en wandeling zijn te koop bij o.a. VVV Haarlem, Boekhandel Athenaeum, Boekhandel de Vries, Boekhandel Gillissen, Muys Kantoorboekhandel en Antiquariaat Hovingh, te Haarlem.

Over de kaart:

Tekenaar Frank Petiet was al jaren een liefhebber van handgetekende stadsplattegronden en hij vroeg tekenaar/vormgever Tessel Dekker en theatermaker/kunsthistoricus Marius Bruijn om samen aan dit project te werken. Er is gekozen voor het jaar 1450 als uitgangspunt voor de getekende situatie. Dit omdat het de bloeiperiode van Middeleeuws Haarlem laat zien. Ook heeft de stad dan min of meer het stratenpatroon zoals het centrum dat nu nog heeft, waardoor de kaart als plattegrond voor historische stadswandelingen kan dienen.

Uit de periode 1450 waren nog helemaal geen plattegronden van Haarlem voorhanden. De oudst bekende kaarten zijn van honderd jaar later, midden 16e eeuw. De makers hebben dus veel historisch onderzoek moeten doen om deze verbeelding van de middeleeuwse stad te creëren, in samenspraak met externe adviseurs.

Op de getekende kaart zijn vele historische details zichtbaar: de stadspoorten, de Bavokerk -nog in aanbouw-, op de Botermarkt staat nog een kerk en twaalf kloosters zijn her en der te vinden.

LEES HIER MEER OVER HET ONDERZOEK NAAR MIDDELEEUWSE ARCHITECTUUR

De kaart verscheen op 12 april 2019 als wandelroute, met leuke weetjes welke veel Haarlemmers zelf wellicht nog niet eens kennen. Tevens is de kaart als poster verkrijgbaar.

Op donderdagavond 25 april waren Marius Bruijn en Tessel Dekker te gast bij Athenaeum Boekhandel Haarlem om te vertellen over de Middeleeuwse plattegrond : De rol van cartografie als verbeelding van de wereld.

Op donderdag 21 november gaven we een lezing bij Sociëteit de Vereeniging.

Op woensdag 27 november bij Boekhandel Gillissen, Posthuis Haarlem-Noord.

Het maakproces

Frank Petiet is tekenaar en vormgever. Hij maakte vele Haarlemse posters voor o.a. Het Patronaat, Bevrijdingspop en de Bavokerk. Tessel Dekker is vormgever, illustrator en animator. Zij ontwierp getekende posters voor Haarlemse festivals als Kerkennacht en Nazomernachtlicht. Voor het Muiderslot maakte zij een geanimeerde kaart van middeleeuws Amsterdam. Frank, Tessel en Marius hebben alle drie getekend aan deze kaart. Hun tekeningen zijn met veel knip- en plakwerk samengevoegd tot één geheel waarbij het verschil in tekenstijl per gebouw nauwelijks meer te zien is.

Marius Bruijn heeft daarnaast het historisch onderzoek gedaan om een beeld van de stad Haarlem anno 1450 te kunnen creëren. Eén van de belangrijkste bronnen van informatie waren de uitgebreide rapporten en publicaties van de Archeologische dienst Haarlem. Door al hun graaf- en onderzoekwerk her en der in de stad is een redelijk betrouwbaar beeld te geven van wat voor bebouwing er zoal aanwezig was in 1450.

Daarnaast waren een aantal standaardwerken over specifieke gebouwen of bedrijfstakken van middeleeuws Haarlem een leidraad. O.a: Het stadhuis van Haarlem (Wim Cerutti), Van Commanderij van Sint-Jan tot Noord-Hollands Archief (Wim Ceutti), De Bavo te boek (div auteurs), Haarlem ging op wollen zolen (div auteurs), Tot op het bot (Anja van Zalinge), De Haarlemse brouwindustrie voor 1600 (Jacques van Loenen).

Ten slotte hebben we, ter vergelijking, stadsplattegronden uit de 16e en 17e eeuw gebruikt, waaronder: Van Deventer (1560) en Thomas Thomasz. (1578).

Bekijk het artikel in Haarlems Dagblad
Bekijk de video van RTV-NH